بررسی رابطه محرومیت از حقوق شهروندی با احساس شهروندی در قومیت ها(بررسی سه قوم ترک،کرد و لر ساکن در تهران و اطراف)

با توجه به تنوع قومی موجود در ایران و اهمیت مفهوم و موقعیت شهروندی به عنوان عنصر و اصلی اساسی در رابطه بین فرد و دولت در نظام های سیاسی، اجتماعی مدرن، پژوهش حاضر در صدد بررسی کم و کیف و ابعاد احساس شهروندی در بین قومیت ها، در قالب منابع و حقوق شهروندی تعریف شده از سوی نظام رسمی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، است. این پژوهش به دنبال یافتن پاسخ این سوال است که آیا انواع محدودیت های عینی( قانونی-مدنی،سیاسی-مشارکتی و اجتماعی-اقتصادی) موجود در نظام رسمی، با احساس شهروندی در قومیت های ایرانی رابطه دارد یا خیر؟ هدف دیگر این تحقیق بررسی این موضوع است که چه تفاوتی بین قومیت ها از لحاظ احساس برخورداری یا محرومیت از انواع حقوق شهروندی وجود دارد. در این پژوهش در ابتدا اصول قانون اساسی در زمینه حقوق شهروندی، با روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرار گرفته و سپس برای سنجش موضوع در جعیت آماری، از روش پیمایش استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق 312 نفر از افراد سه قوم ترک، کرد و لر ساکن در تهران و اطراف است که با مراجعه به محلات زندگی آنها مورد بررسی قرار گرفته اند. ابزار جمع آوری اطلاعات در این تحقیق نیز پرسشنامه بوده است. نتایج یافته ها نشان داد احساس شهروندی در هر سه قوم ترک،کرد و لر ضعیف است اما تفاوت معناداری بین قومیت های مذکور وجود ندارد. تحلیل های آماری همچنین بیانگر این بود که انواع محدودیت های قانونی-مدنی،سیاسی-مشارکتی، اجتماعی-اقتصادی موجود در نظام رسمی، با احساس شهروندی در قومیت ها رابطه معنادار دارد. رابطه بین متغیر واسط محرومیت نسبی نیز با احساس شهروندی از لحاظ آماری معنادار بود. با این وجود محدودیت های قانونی-مدنی و محدودیت های سیاسی-مشارکتی در مقایسه با محدودیت های اجتماعی-اقتصادی دارای رابطه قوی تری با احساس شهروندی در قومیت ها بودند. این دو متغیر در کنار متغیر تحصیلات، متغیرهای نهایی بودند که در انتها در مدل تحلیل باقی ماندند و تغییرات متغیر وابسته را تبیین کردند. تحلیل نتایج این تحقیق نشان داد برای گروه های قومی مورد مطالعه در این تحقیق، محدودیت های اجتماعی-اقتصادی تاثیر چندانی در احساس شهروندی ندارد. نتایج این تحقیق همچنین بیانگر این بود که روند شکل گیری حقوق شهروندی در ایران، با روند مطرح در نظریات تئوری پردازان این حوزه از جمله تی.اچ. مارشال هماهنگی ندارد. کلید واژه: احساس شهروندی، محدودیت های عینی، احساس محرومیت نسبی، قومیت(ترک،کرد،لر)، اصول قانون اساسی